Najpopularniejsze odmiany śliwy o późnej i bardzo późnej porze dojrzewania

Śliwy o późnej i bardzo późnej porze dojrzewania, z roku na rok zyskują na popularności, dzięki czemu wydłuża się czas dostępności świeżego owocu krajowego na rynku. Na które odmiany zwrócić uwagę myśląc o przechowywaniu, a które zagospodarować zaraz po zbiorze?


Późne odmiany śliw zaczynają dojrzewać we wrześniu, a te najpóźniejsze osiągają dojrzałość zbiorczą na przełomie września i października lub nawet w październiku. Ich owoce mogą być wykorzystane bezpośrednio po zbiorze do spożycia w stanie świeżym oraz na przetwory, ale coraz częściej trafiają one również do chłodni. Dzięki temu smakiem śliw zbieranych w naszym kraju możemy cieszyć się jeszcze późną jesienią, a nawet w grudniu. Ważny jest jednak wybór odpowiedniej odmiany do przechowywania, mającej owoce o grubej i elastycznej skórce oraz jędrnym miąższu.


Śliwki przeznaczane do przechowania powinny być zebrane w optymalnym dla danej odmiany terminie, przed osiągnięciem dojrzałości konsumpcyjnej i jak najszybciej schłodzone po zbiorze. Wśród śliwy domowej przykładem dobrze przechowujących się odmian są m.in. President, Tophit Plus, Presenta, a w przypadku odmian śliwy japońskiej: Black Amber, Friar, Angeleno. Ich owoce po wyjęciu z chłodni zachowują atrakcyjny wygląd i jędrny miąższ. Owoce o delikatnej skórce i niezbyt jędrnym miąższu warto zagospodarować zaraz po zbiorze, ponieważ w czasie przechowywania szybko pogarsza się ich jakość – miąższ ciemnieje i gnije.


Odmiany na wrześniowy zbiór

W grupie odmian dojrzewających we wrześniu duże znaczenie w uprawie towarowej ma Amers – odmiana tolerancyjna na szarkę i mało podatna na inne choroby śliw, dobrze plonująca, o wysokiej jakości owoców. Jej drzewa rosną umiarkowanie silnie, kwitną średnio wcześnie, plonują obficie i regularnie. Są częściowo samopłodne. Owoce dojrzewają w pierwszej połowie września. Są duże, o masie 50–60 g, owalne, lekko spłaszczone. Okrywa je bordowoniebieska skórka, która słabo wybarwia się u owoców zacienionych. Miąższ jest żółty do pomarańczowożółtego, dość jędrny, smaczny i bardzo dobrze oddziela się od pestki.

Wrzesień jest również miesiącem dojrzewania Węgierki Zwykłej – odmiany bardzo lubianej przez konsumentów, o wyśmienitym smaku owoców i szerokim ich zastosowaniu, ale niestety podatnej na szarkę. Mniej podatne na wirusa są trzy klony: Promis, Tolar i Nectavit. Zainteresowanie konsumentów powoduje jednak, że mimo trudności w uprawie, nadal znajduje ona miejsce w sadach towarowych.

Ciekawą odmianą, której owoce dojrzewającą około połowy września, jest Valjevka. Jej drzewa owocują zwykle dobrze i regularnie, są samopłodne. Owoce są średniej wielkości, o masie 30–40 g, a na drzewach obficie plonujących – drobniejsze, butelkowate. Okrywa je niebieskogranatowa skórka z intensywnym nalotem woskowym. Miąższ jest żółty, dość ścisły, soczysty, z dużą zawartością cukrów, stosunkowo mało soczysty, smaczny i dobrze oddziela się od pestki.

Odmiany bardzo późne

Wśród najpóźniejszych odmian śliw dużą popularnością w uprawie cieszy się President – odmiana dobrze i niezawodnie plonująca w naszych warunkach klimatycznych, mało podatna na większość chorób, w tym także na szarkę. Wyjątkiem jest brunatna zgnilizna drzew pestkowych, na którą jest wrażliwa. Objawia się to zwłaszcza w wilgotne lata masowym gniciem owoców. Drzewa rosną silnie oraz dobrze i niezawodnie plonują w naszych warunkach klimatycznych. Owoce osiągają dojrzałość zbiorczą w ostatniej dekadzie września lub w październiku, zależnie od rejonu uprawy i warunków klimatycznych w danym roku. Są duże, o masie 50–60 g, owalne. W chłodniejsze lata skórka jest bordowa, a w lata cieplejsze – bordowofioletowa lub prawie granatowa. Miąższ u w pełni dojrzałych owoców jest żółty, dość zwarty, smaczny lub średnio smaczny, w zależności od roku.


W terminie zbliżonym do śliwy President dojrzewają owoce odmiany Elena, która jest samopłodna i wyróżnia się dobrym plonowaniem drzew oraz małą podatnością owoców na gnicie powodowane przez brunatną zgniliznę drzew pestkowych. Drzewa są średnio wytrzymałe na mróz, ale tolerancyjne na szarkę. Owoce średniej wielkości, o masie około 30 g, wydłużone, od strony szypułki lekko zwężone. Okrywa je ciemnoniebieska skórka z intensywnym nalotem woskowym. Miąższ jest zielonkawożółty, zwarty, nie zawsze łatwo oddziela się od pestki.

Szarkodoporne z niemieckim rodowodem

W grupie późnych odmian śliw znajdują się odmiany odporne na wirusa szarki. Nad ich uzyskaniem hodowcy pracowali od wielu lat. Ich wysiłki zakończyły się sukcesem ponad 30 lat temu, kiedy to w Niemczech wyhodowano pierwszą szarkoodporną odmianę o nazwie Jojo. Od wielu lat oceniana jest jej przydatność do uprawy w naszym kraju. Jej drzewa są samopłodne, wytrzymałe na mróz, ale podatne na choroby grzybowe, m.in. na dziurkowatość liści drzew pestkowych. Rosną średnio silnie, wcześnie wchodzą w okres owocowania, plonują regularnie i zwykle obficie. Owoce osiągają dojrzałość zbiorczą na przełomie pierwszej i drugiej dekady września. Są średniej wielkości, o masie 40–50 g, ale przy obfitym plonowaniu wyraźnie drobnieją. Mają lekko wydłużony kształt i okrywa je ciemnoniebieska, gruba skórka z intensywnym szaroniebieskim nalotem woskowym. Miąższ jest pomarańczowożółty, zwarty. Przy umiarkowanym plonowaniu drzew oraz ciepłej i słonecznej pogodzie owoce są smaczne, a pestka dobrze oddziela się od miąższu.


Nowymi odmianami, według niemieckich hodowców również odpornymi na wirusa szarki, są: Jofela, Jolina i Joganta. Od kilku lat w Sadzie Doświadczalnym w Dąbrowicach oceniana jest przydatność do uprawy odmian Joganta i Jofela. Joganta to odmiana otrzymana w wyniku krzyżowania śliw Jojo × Haganta. Hodowcy podają, że łączy w sobie odporność śliwy Jojo z atrakcyjnym wyglądem i bardzo dobrym smakiem owoców odmiany Haganta. Do zalet tej odmiany należą: odporność na szarkę, mała podatność na choroby grzybowe (z wyjątkiem moniliozy), samopłodność, słaby wzrost i dobre plonowanie drzew oraz atrakcyjny wygląd owoców. Jofela to odmiana otrzymana w wyniku krzyżowania śliw Jojo × Felsina. Jej zaletami są: odporność na szarkę, dobre i regularne plonowanie drzew oraz wysoka jakość owoców, które mogą dłużej pozostać na drzewie bez pogorszenia ich jakości. Szczegółowy opis tych odmian można znaleźć w SN 2/2021.

W grupie późno dojrzewających, nowszych odmian śliwy domowej, wyróżniających się tolerancją na szarkę, na uwagę zasługują m.in.: Top, Tophit, Tophit Plus, Topend, Presenta


Śliwy japońskie - odmiany

Asortyment śliwek uprawianych w naszym kraju wzbogacają odmiany śliwy japońskiej. Wiele z nich charakteryzuje bardzo atrakcyjny wygląd i dobry smak owoców. Zaletą takich odmian jak: Black Amber, Friar i Angeleno, poza późnym terminem dojrzewania, jest duża wytrzymałość na transport i wyjątkowa trwałość. Ich owoce są mało podatne na gnicie i odgniatanie, a dzięki mocnej i równocześnie elastycznej skórce długo po zbiorze nie tracą świeżości i są przydatne do długiego przechowywania.


Black Amber – odmiana otrzymana w USA w wyniku krzyżowania śliw Friar × Queen Rosa. Jej drzewa są dostatecznie wytrzymałe na mróz w naszych warunkach klimatycznych, ale podatne na dziurkowatość liści drzew pestkowych. Rosną średnio silnie lub słabo i tworzą średnio zagęszczone, dobrze ulistnione korony z wydłużonymi liśćmi. Kwitną średnio wcześnie. Dobrze plonują w obecności zapylaczy takich jak m.in. Santa Rosa, Friar, ałycza. Owoce dojrzewają zwykle w drugiej dekadzie września. Są duże, o masie 60–70 g, kuliste. Okrywa je cienka, bordowogranatowa skórka. Miąższ jest żółty, aromatyczny, smaczny. Pestka mała, trudno oddziela się od miąższu.


Friar – odmiana amerykańska otrzymana w wyniku krzyżowania śliw Gaviota × Nubiana. Jej drzewa są wytrzymałe na mróz, ale dość podatne na dziurkowatość liści drzew pestkowych. Rosną średnio silnie i tworzą rozłożyste korony. Kwitną wcześnie. Plonują zwykle dobrze i regularnie w obecności zapylaczy takich jak: Santa Rosa, Casselman, ałycza. Owoce osiągają dojrzałość zbiorczą bardzo późno, zwykle w październiku. Ich jakość i termin dojrzewania są w dużym stopniu zależne od pogody. Wyrastaniu owoców i dobremu smakowi sprzyja słoneczna i ciepła pogoda. Dobrze wyrośnięte owoce są duże, o masie około 70 g i mają kształt kulisty, spłaszczony na wierzchołkach. Okrywa je granatowa, cienka skórka z delikatnym nalotem woskowym. Miąższ jest żółty, smaczny i trudno oddziela się od małej pestki.


Odmianę Angeleno otrzymano w USA z wolnego zapylenia śliwy Queen Ann. Jej drzewa rosną silnie i tworzą luźne, dobrze ulistnione korony. Są wytrzymałe na mróz, ale dość podatne na dziurkowatość liści drzew pestkowych. Plonują dość regularnie i zwykle średnio obficie w obecności zapylaczy, takich jak: Friar, Santa Rosa, ałycza. Owoce dojrzewają, w zależności od roku i warunków pogodowych, w pierwszej lub drugiej połowie października. Są duże, o masie 50–60 g, kuliste, lekko spłaszczone. Okrywa je początkowo bordowogranatowa, a w pełnej dojrzałości prawie czarna, dość cienka skórka z mało widocznymi przetchlinkami. Miąższ jest żółtopomarańczowy, jędrny, średnio soczysty, aromatyczny, przylegający do małej pestki. Smak zależy od warunków pogodowych w czasie dojrzewania.



Autor: Mgr inż. Agnieszka Głowacka Irena Szaleniec IO Skierniewice – PIB