Remont rozpocznij od dachu

Drobne przecieki w pokryciu dachu mogą być niezauważone, kiedy np. mamy poddasze nieużytkowe, dopiero obfite opady deszczu mogą odkryć wspomniane uszkodzenia.
Do najczęstszych przyczyn uszkodzeń dachu należą pęknięcia, ubytki, uszkodzenia mechaniczne, rozszczelnienie obróbek blacharskich przy kominach i załamaniach powierzchni. Źródłem uszkodzeń może być też mech, który wyrasta, np. w połączeniach dachówek.

Zamakanie więźby dachowej może prowadzić do uszkodzenia konstrukcji, spowodowanego korozją biologiczną (zagrzybienie). Korozja biologiczna może być też wynikiem ataku owadów, np. kołatków (potocznie, ale niesłusznie nazywanych kornikami), spuszczeli pospolitych itp., które potrafią skutecznie osłabić konstrukcję drewnianej więźby.

We współczesnych konstrukcjach większość elementów z powodu wykorzystywania poddaszy na cele użytkowe jest zakryta i trudno o rozpoznanie problemu, jedynie pojawienie się jakichkolwiek zacieków, pęknięć na powierzchniach, plam z pleśnią, może być sygnałem, że coś niedobrego może się kryć pod spodem. Takie przesłanki powinny skłonić do oględzin od zewnątrz i likwidacji uszkodzeń. Dalej może zachodzić potrzeba wymiany ocieplenia lub osuszenia, gdyby doszło do lokalnego zawilgocenia izolacji cieplnej i konstrukcji.

Oszacuj koszty

Przed przystąpieniem do prac remontowych należy wcześniej ocenić stan techniczny dachu (pokrycia dachowego oraz konstrukcji dachu – więźby). Pozwala to na przyjęcie harmonogramu działań i oszacowanie kosztów związanych z pracami remontowymi. Przykładem może być wymiana pokrycia dachowego, gdzie koszt samego pokrycia może się kształtować od 25 do 65 zł/m2, a dodatkowe koszty to demontaż starego pokrycia i jego utylizacja. Jednak często po demontażu starego pokrycia może się okazać, że łaty wymagają wymiany albo trzeba będzie wykonać ocieplenie.
Ocena stanu technicznego więźby dachowej, szczególnie w budynkach liczących sobie kilkadziesiąt lat, jest wręcz niezbędna w celu ustalenia zakresu remontu, a także odpowiedzi na pytanie, czy wymieniać tylko uszkodzone elementy lub je wzmacniać, czy wykonać nową więźbę. Pytania należą do retorycznych i praktycznie tylko ekspert lub doświadczony cieśla-dekarz jest w stanie odpowiedzieć na nie, bo stan techniczny więźby zależy od szeregu czynników, m.in. od tego, czy była okresowo zawilgocona, czy wcześniej była impregnowana, czy była przeciążana przez obfite opady śniegu, czy są dodatkowe urządzenia na dachu, np. kolektor słoneczny założony bez obliczenia nośności więźby itd.

Podczas naprawy, wzmacniania lub wymiany elementów konstrukcji więźby dachowej warto zadbać o jej zabezpieczenie przed korozją biologiczną. Najdroższą wersją jest wymiana całej więźby, bo koszt robocizny wykonania konstrukcji bez pokrycia i warstw izolacyjnych waha się 45–62 zł/m2, koszt elementów drewnianych więźby jest uzależniony od przyjętych rozwiązań, rozmiarów, przekrojów elementów konstrukcyjnych i jest ustalany zazwyczaj indywidualnie. Jedynym plusem takiego rozwiązania jest możliwość użycia impregnowanego drewna.

Demontaż pokrycia

Dla przykładu cena demontażu zwykłej dachówki lub blachodachówki waha się od 4 do 6 zł/m2, usunięcie starego poszycia z papy wynosi 8–12 zł/m2, natomiast koszt demontażu pokrycia eternitowego w granicach 20–40 zł/m2, w tym przypadku należy dodać, że zgodnie z prawem należy całkowicie usunąć pokrycie z azbestu do 2032 roku. Tu jest możliwość uzyskania dofinansowania na zdjęcie, wywóz i składowanie azbestu z gminnego bądź powiatowego wydziału ochrony środowiska, a wysokość dofinansowania może wynosić nawet 100%, ale w tym przypadku każda gmina ma własne zasady. W urzędzie można uzyskać także informację, dotyczącą sposobu realizacji prac oraz firm zajmujących się demontażem i utylizacją azbestu.
Koszt materiałów
Koszt materiału na dach zależy od producenta i typu, np. blachodachówka 25–45 zł/m2, blacha płaska 18–23 zł/m2, dachówka ceramiczna 33–60 zł/m2. W przypadku krycia dachu blachą stalową powlekaną płaską należy uwzględnić dodatkowo koszt wykonania tzw. deskowania ażurowego. Koszt takiego pokrycia wraz z podbudową może oscylować w granicach 35–65 zł/m2. Dodatkowym wydatkiem, który należy uwzględnić przy remoncie dachu, jest robocizna. Tu średni wydatek uzależniony jest od regionu i rodzaju pokrycia.
Ułożenie blachodachówki czy blachy płaskiej kosztuje ok. 10–30 zł/m2, ułożenie dachówki ceramicznej lub betonowej będzie nieco droższe i wyniesie 30 do 60 zł/m2. Także kształt dachu, dodatkowe elementy w połaci dachowej, takie jak lukarny, okna w połaci dachowej, tzw. wole oko mogą podwyższyć rachunek.

Należy dobrać materiał tak, aby był także dostosowany do kąta pochylenia dachu – więcej w tabeli na stronie 128.

Jakie pokrycie na dach?

Obecnie największą popularnością cieszą się blachodachówka, blacha płaska (układana w rąbek) oraz dachówka ceramiczna i betonowa. Podejmując decyzję o wyborze pokrycia dachowego, należy uwzględnić szereg czynników, takich jak trwałość, koszt zakupu i ułożenia oraz szybkość układania.
Rozpoczynając przegląd żywotności poszczególnych materiałów stanowiących pokrycie dachowe, rozpocząć warto od cieszącej się ogromną popularnością dachówki ceramicznej, która wyróżnia się wytrzymałością oraz odpornością na warunki atmosferyczne. Śnieg, deszcz czy też silne promieniowanie słoneczne nie są jej straszne.

Co więcej, trwałość dachówek ceramicznych nierzadko określa się nawet na 100 lat. Kolejny rodzaj pokrycia dachowego to dachówki cementowe. Te z kolei służyć mogą przez ok. 70 lat. Dachówki cementowe, zwane również betonowymi, charakteryzują się mrozoodpornością, a także odpornością na promieniowanie słoneczne. Trwałość dobrych blach to nawet kilkadziesiąt lat, a niektóre firmy udzielają gwarancji do 50 lat.

Oczywiście, prowadząc prace remontowe dachu, nierzadko trzeba wykonać nowy system odwodnienia dachu w postaci rynien, przy czym należy się liczyć z wydatkiem rzędu (30–50 zł/m.b. wraz z montażem), a także wykonaniem nowych obróbek kominowych, koszt to od 100 do 300 zł/szt.

Tego się wystrzegaj

Do najczęstszych błędów podczas remontu dachu należy zaliczyć: pokrycie źle dobrane do kąta pochylenia połaci dachowej oraz obciążenia istniejącej więźby.
Częstym błędem w dachach krytych dachówkami jest dodatkowe mocowanie dachówek lub gąsiorów na zaprawę cementową zamiast wapienną. Czasem wykonawcy brakuje doświadczenia w pracy z nowoczesnymi materiałami pokryciowymi, co może skutkować uszkodzeniem lub niewłaściwym wykonaniem poszycia (nieszczelność także wewnętrznych warstw), nieestetycznie ułożonym pokryciem, niewłaściwie wykonaną obróbką blacharską (przeciekanie wody opadowej), niewłaściwym obchodzeniem się z materiałem pokrycia (składowanie, przenoszenie, używanie nieodpowiednich narzędzi) czy niewłaściwym wykonaniem i zamocowaniem elementów dodatkowych (płotki przeciwśniegowe, ławy i drabinki kominiarskie, rynny).

Docieplić poddasze

Remontując dach, szczególnie w obiektach starych, gdzie jego konstrukcja była wykonywana wg klasycznych technologii, tzn. np. deskowanie pełne, papa izolacyjna, łaty i pokrycie z płyt azbestowo-cementowych, można unowocześnić konstrukcję i jednocześnie zmienić pokrycie dachowe na dachówki, a także ocieplić lub docieplić poddasze.
Stare deskowanie należy usunąć, jeśli jest uszkodzone i zastąpić folią lub membraną dachową, na krokwiach wykonać kontrłaty o grubości 20–30 mm, a do nich zamocować nowe łaty o wymiarach uzależnionych od rodzaju pokrycia i rozstawy samych łat. Jeśli deskowanie jest w dobrym stanie, to prace mogą się ograniczyć jedynie do wykonania kontrłat i łat.

Dzięki kontrłatom tworzy się wolna przestrzeń między łatami a folią lub papą, dzięki czemu, nawet jeśli dojdzie do przecieków woda spłynie po obróbce okapu do rynny.

Remont dachu jest dość skomplikowanym przedsięwzięciem, które wymaga przemyślanych działań, zaangażowania specjalistów, gdyż nieprzemyślane działania mogą oprócz wysokich kosztów (remont dachu to zawsze znaczny koszt) przynieść pogorszenie stanu technicznego, a w efekcie dalsze naprawy.



EKSPERT RADZI:

Szczelne okna w dachu

Podczas prac remontowych na poddaszu warto zastosować lub wymienić okna dachowe, które obecnie są bardzo energooszczędne. Pamiętajmy, że naturalne światło na poddaszu ma pozytywny wpływ na mieszkańców.

Podczas remontu powinniśmy zastosować okna trzyszybowe, które charakteryzują się bardzo dobrym parametrem termoizolacyjności. Do tego wybierzmy kołnierz uszczelniający w wersji Thermo, który od zewnątrz stworzy termoizolacyjną ramę. Pamiętajmy, aby kołnierz izolacyjny wokół okna dachowego dobrać do rodzaju pokrycia. Kolejna rada to wykonanie dobrego ocieplenia okna. Służą do tego specjalne zestawy kołnierzy izolacyjnych, które zawierają materiał z naturalnej wełny owczej.

Dobrze zaizolowane okno będzie „ciepłe” i przez wiele lat będzie dobrze spełniało swoje funkcje. Istotnym aspektem jest także odpowiednie ukształtowanie szpalet, zwanych też glifami wokół okna. Górna szpaleta musi być równolegle, a dolna prostopadle do podłogi. Takie wykończenie okna od wewnątrz pozwoli na dobrą cyrkulację powietrza i zminimalizowanie ewentualnej kondensacji.

Trzyszybowe, energooszczędne okna dachowe, poprawnie zamontowane i dobrze zaizolowane to idealne rozwiązanie, które stworzy na poddaszu idealną przestrzeń do wypoczynku, pracy czy zabawy.

Jaki dach pod fotowoltaikę?

Powodów, dla których warto zainwestować w instalację produkującą energię odnawialną, jest wiele. Aby jednak w pełni cieszyć się z eksploatacji, warto wiedzieć więcej nie tylko o samych panelach, ale i o konstrukcji dachu.

Panele można montować na niemal każdym stosowanym powszechnie rodzaju pokrycia dachowego. Najchętniej wybierane są obecnie blachodachówka, blacha trapezowa, czy gont bitumiczny i to na nich wykonujemy montaż najczęściej. Jednak, co ważne, najwięcej zależy od stanu technicznego dachu. Sam materiał, z jakiego wykonano dach, będzie decydował jedynie o nakładzie pracy i finalnych kosztach całej inwestycji. Dlatego decydując się na wybór pokrycia dachowego, warto wybierać renomowanych i sprawdzonych producentów w celu zachowania wysokiej jakości i trwałości produktu.

Autor: dr inż. Krzysztof Wiśniewski SGGW
Tekst pochodzi z 5/2021 numeru miesięcznika topagrar Polska