Wciornastek tytoniowiec i spółka – małe i groźne

Dodano: 15.06.2021, 00:00


W czasie suchej i ciepłej pogody coraz więcej szkody w uprawach warzyw wyrządzają wciornastek tytoniowiec, mączlik warzywny i czasami mszyce. Jak je zwalczać?
Sprzedaż ciągników rolniczych w Polsce


Wciornastki są szkodnikami, występującymi przede wszystkim w uprawie cebuli i pora jak również kapusty głowiastej, zwłaszcza średnio wczesnej czy odmian do kwaszenia. Mączlik to główny problem w uprawie kalafiora, kapusty włoskiej oraz brokułu i jarmużu. Mszyce występują na wielu gatunkach warzyw kapustnych (zwłaszcza na kapuście włoskiej i pekińskiej), a także korzeniowych – zwykle marchwi (bawełnica topolowo-marchwiowa).

Wciornastek tytoniowiec
W rejonach, gdzie cebula jest uprawiana powszechnie na dużych powierzchniach, występuje wciornastek tytoniowiec. W ostatnim roku ze względu na wysokie temperatury i suszę spowodował dużo strat. Były one spotęgowane słabym rozwojem szczypioru cebuli z siewu wiosennego. W okresie wegetacji zwykle występuje kilka pokoleń wciornastka tytoniowca, ze względu na krótki czas rozwoju. Literatura podaje, że w warunkach mało sprzyjających rozwój jednego pokolenia może wynosić około 30 dni. Natomiast jeżeli jest bardzo ciepło i sucho, może około 20 dni. Dorosły osobnik może znieść ponad 150 jaj. Wciornastki namnażają się szybko. Wiosną dorosłe osobniki wychodzą z gleby po zimowaniu i znoszą jaja na roślinach. Mogą również zimować na plantacjach cebuli zimującej w gruncie, skąd łatwo się rozprzestrzeniają na plantacje cebuli z dymki i cebuli z siewu wiosennego. Bardzo dużym źródłem ataku wciornastków są zasychające i sprzątane plantacje rzepaku, zbóż czy kukurydzy. Owady dorosłe i larwy są małe i trudno je zauważyć, kiedy zaczynają atakować plantacje cebuli czy pora. Larw należy szukać w pochwach liściowych lub w miejscach, gdzie załamują się liście.

Jak zwalczać tego szkodnika?
W zwalczaniu wciornastków pomagają opady deszczu i nawadnianie. Owady te nie lubią zwilżonych roślin. Niestety w ostatnim roku było ciepło i sucho. Nawet częste nawadnianie plantacji cebuli nie unieszkodliwiało szkodnika. Owady te możemy zwalczać produktami z grupy pyretroidów i chloronikotynyli, które działają kontaktowo i częściowo żołądkowo na larwy. Larwy ukrywają się w pochwach liściowych cebuli, a opryskanie szkodników produktami kontaktowymi jest utrudnione, dlatego należy do zwalczania używać produktów przemieszczających się w roślinie lub przynajmniej lokalnie wgłębnych, przemieszczających się w tkankach laminarnie. Do takich produktów można zaliczyć Movento 100 SC i Benevia 100 OD. Produkty te zostały już zarejestrowane w uprawie cebuli do zwalczania wciornastków. Obie substancje aktywne muszą być pobrane z sokami roślinnymi przez szkodniki, aby działały skutecznie. Mówi się, że Benevia w niewielkim stopniu działa kontaktowo. Szkodniki po pobraniu soku roślinnego z którąś substancją aktywną, po kilkunastu minutach przestają żerować, ale nie zamierają. Może nas to zmylić, że środek nie działa, bo szkodniki ciągle są i się ruszają.

Kiedy najlepiej?
Spirotetramat – substancja aktywna Movento wpływa na zanik syntezy tłuszczu w organizmie szkodnika, a cyjanotraniliprol z Benevia powoduje paraliż mięśni. Substancje muszą być pobrane z rośliny, dlatego po zabiegu ochrony musi upłynąć kilka dni, aby działały na szkodniki. Żeby przyspieszyć wniknięcie substancji aktywnej do rośliny, należy używać adiuwantów. Obydwa produkty działają efektywnie na cebuli około trzech tygodni. Następnie trzeba zabieg powtórzyć, zmieniając substancję aktywną zgodnie z wytycznymi integrowanej ochrony. Biorąc pod uwagę rok poprzedni, zabieg Movento czy też Benevia powinien być wykonany w połowie czerwca.

Wciornastek na kapuście
W uprawie kapusty głowiastej zabiegi należy wykonywać, kiedy liście główek zachodzą na siebie i następuje ich zamykanie. Jeżeli w tym okresie rośliny nie będą chronione, to szkodniki, które dostaną się do wewnątrz, są nie do zwalczenia. Najbardziej narażone na ataki wciornastków są odmiany słodkie, z niewielkim  nalotem woskowym. Do zwalczania wciornastków w uprawie kapusty głowiastej używamy tych samych produktów co w uprawie cebuli. Oprócz pyretroidów czy neonikotynoidów można było wykorzystywać także preparat SpinTor. W przypadku kapusty oprócz wciornastków bardzo dobrze zwalczał gąsienice motyli, ale niestety w bieżącym sezonie są problemy z jego dostępnością.

Mączlik warzywny
Stanowi problem zwłaszcza w uprawie warzyw kapustnych. Mączlik warzywny chętnie zasiedla uprawy warzyw kapustnych, takich jak kapusta włoska, jarmuż, kalafior i brokuł. Rzadziej zasiedla kapusty głowiaste i pekińskie. Zimują osobniki dorosłe na warzywach kapustnych pozostawionych w polu lub na chwastach z różnych rodzin botanicznych. Wiosną pierwsze pokolenie rozwija się w miejscu zimowania, a następnie osobniki dorosłe przenoszą się na rośliny uprawne. Rozwój mączlika trwa w zależności od przebiegu pogody 3–4 tygodnie. Im cieplej, tym krócej. Jedna samica może znieść do 150 jaj. W okresie wegetacji może być od 3–5 pokoleń mączlika.

Jak zwalczać tego szkodnika?
Wielu producentów robi błąd, skupiając się na zwalczaniu owadów dorosłych, które cały czas nalatują na plantacje warzyw kapustnych. Osobniki dorosłe są dość trudne do zwalczenia z powodu znikomego żerowania na chronionych plantacjach. Preparatami działającymi kontaktowo bardzo trudno je zwalczyć. Muszą być więc zwalczane larwy jak najmłodszych stadiów rozwojowych, tuż po wylęgu z jaj. Do zwalczania mączlików zarejestrowane są dwie substancje aktywne: spirotetramat (Movento 100 SC) i cyazypyr® (Verimark 200 SC i Benevia 100 OD). Dla Movento i Benevia obowiązują te same zasady stosowania, co przy zwalczaniu wciornastków na cebuli i kapuście. Natomiast Verimark podawany jest w okresie produkcji rozsady, tuż przed wysadzeniem jej do gruntu. Z obserwacji wynika, że skutecznie działa w roślinie przez przynajmniej 30 dni od zastosowania. Dobre działanie obserwuje się także znacznie dłużej, ale aby ochrona była ciągła i skuteczna, na roślinach wysadzonych w czasie lata należy po ponad 30 dniach od wysadzenia zastosować Movento. W tym czasie nie powinno stosować się tej samej substancji aktywnej, czyli produktu Benevia, ze względu na możliwość uodpornienia się szkodników. Podczas wegetacji roślin owady dorosłe nie stanowią zagrożenia. Natomiast kiedy zbierane są główki i róże, a wraz z nimi mączliki, niestety jest to duży problem. Konsumenci kupujący róże brokułu czy też kalafiora nie życzą sobie dorosłych owadów mączlika w kupionym towarze. Dla producentów, zwłaszcza brokułu, stanowi to nie lada wyzwanie, żeby nie zawinąć róży w folię wraz z owadami dorosłymi.

Biologiczne preparaty
Na rynku pojawiają się produkty oparte na biologicznych substancjach aktywnych, takich jak np. olejek pomarańczowy czy oleje rozłożone do kwasów karboksylowych. Mogą one powodować mniejszą aktywność dorosłych form mączlika pod warunkiem, że owady zostały opryskane. Olejek pomarańczowy wykazuje bardzo dobrą skuteczność w zwalczaniu mączlików.

Mszyce
Największy problem może powodować mszyca kapuściana, występująca na kapuście głowiastej, na kalafiorze i brokule, zwłaszcza w różach. Ochrona przed nią była utrudniona, szczególnie w gospodarstwach, które nie prowadzą regularnej ochrony przed mszycą brzoskwiniową na kapuście pekińskiej. Mszyca kapuściana zwykle pojawia się na przełomie sierpnia i września. Jeżeli nie zabezpieczono plantacji przed tym szkodnikiem, to kiedy go dostrzeżono, było już zbyt późno na jakiekolwiek zabieg. Do zwalczania mszycy stosowane były różne produkty, zwykle niezarejestrowane w danej uprawie, ale niestety z miernym skutkiem. W przypadku jakichkolwiek gatunków mszyc wystarczy chronić na bieżąco plantacje przed innymi szkodnikami występującymi na warzywach kapustnych. Kiedy ochrona jest szczelna i prowadzona na bieżąco, mszyce mogą się nie pojawić.
Bawełnica topolowo-marchwiowa jest mszycą bytującą na korzeniach marchwi i niestety nie widać jej na roślinach. Można ją dostrzec dopiero po wykopaniu korzeni. Da się jednak przewidzieć pojawienie się tego szkodnika na plantacjach. Jeżeli niedaleko od pól marchwiowych rosną topole, szkodnik ten może się pojawić na polach uprawnych. Pierwsze mszyce mogą zasiedlać plantacje marchwi już na początku sierpnia. Chociaż w suchych i ciepłych latach może pojawić się już w połowie lipca. Od 2019 r. są zarejestrowane pierwsze skuteczne produkty po wygaśnięciu rejestracji Pirimoru – Benevia i Movento. Aby były skuteczne, trzeba je zastosować odpowiednio wcześnie.

Piotr Borczyński
KPODR w Minikowie
oddział Zarzeczewo


Produkujesz warzywa? Wystaw swoje ogłoszenia w naszym serwisie Kliknij tutaj
 

Mogą Cię zainteresować:

« wróć do listy artykułów
Do góry